روزنامه اعتماد روز یکشنبه، ۲۰ آذر (۱۱ دسامبر)، با انتشار مصاحبهای با خواهر خدانور لجهای، روایت رسمی از قتل او را با روایت خانوادهاش، که روایتی کاملا متفاوت است، در برابر هم قرار داد.
بهاره شبانکارئیان، خبرنگار اعتماد، مینویسد که نخست کوشیده است با مادر خدانور از طریق تلفن صحبت کند، اما چون مادر خدانور نمیتوانست به زبان فارسی سخن بگوید، یکی از خواهران خدانور به پرسشهای او پاسخ داده است.
به نوشته اعتماد و به نقل از منبع مطلعی که نامش در گزارش درج نشده است، خدانور در محله شیرآباد زاهدان زندگی میکرد و مانند بسیاری از مردم بلوچستان، با مشکل نداشتن شناسنامه روبرو بود.
خدانور سنیمذهب و بلوچ بود و در فضای مجازی، خصوصا اینستاگرام، فعالیت داشت. خدانور در جریان تیراندازی به مردم در جمعه خونین زاهدان تیر خورد و روز یکشنبه، ۱۰ مهر، جان سپرد.
خدانور لجهای با عکسی که به تیرک آهنی پرچم، دستبند زده شده است و یک بطری آب با فاصله در برابرش قرار دارد، در شبکههای اجتماعی شناخته شد و شرایط او، واکنشهای گستردهای را در داخل و خارج از کشور برانگیخت، تا جایی که هاشم شیرعلی، بازیکن تیم فولاد زرند ایرانیان در لیگ برتر فوتسال ایران، پس از گل زدن، حرکتی شبیه به عکس «خدانور لجهای» به نمایش گذاشت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
خواهر خدانور لجهای که نامش در گزارش اعتماد ذکر نشده است، میگوید: «هشت خواهریم و خدانور تنها پسر خانواده بود و یکی از خواهرانم هم که ۲۱ سال داشت، بعد از ماجرایی که برای خدانور اتفاق افتاد، دق کرد و مرد.»
به گقته او، خدانور نامزد داشت و شغلش گچکاری بود و از بچگی با گچکاری هزینههای خانواده را تامین میکرد.
خواهر خدانور میگوید پیش از اینکه برادرش بتواند کار کند، «مادرم همه ما را یکه و تنها بزرگ کرد و اکنون که خدانور نیست، از مسجد زاهدان به مادرم کمک میکنند.»
خواهر خدانور لجهای درباره عکس مشهور خدانور که به میله پرچم دستبند زده شده است، میگوید خدانور دو سه ماه قبل از اینکه کشته شود، دستگیر شده بود و عکسی هم که از او منتشر شد، مربوط به زمانی است که در کلانتری بود که پس از یکی دو ماه هم با قید وثیقه آزاد شد.
خواهر خدانور میگوید که نمیداند او به چه دلیل دستگیر شده بود، اما گویا دلیل بازداشتش «بگومگو» با یک بسیجی بوده است. خواهر خدانور در پاسخ به پرسش خبرنگار اعتماد که آیا او به دلیل سرقت دستگیر شده بود، میگوید: «چی؟ سرقت؟ خدانور؟»
روایت رسمی مهدی شمسآبادی، دادستان عمومی انقلاب زاهدان، این است که «خدانور لجهای سابقه ۱۶ فقره سرقت مسلحانه داشته و دهم مهر حین یک سرقت دیگر، در درگیری مسلحانه با ماموران کشته شده است».
این ادعا در حالی مطرح شده است که یک منبع مطلع به روزنامه اعتماد گفته است که در جریان کشتار جمعه خونین زاهدان، وقتی صدای شلیک بلند شد، خدانور و چند نفر از دوستانش خود را به محل میرسانند تا ببینند ماجرا چیست. خدانور همان جا گلوله میخورد و بر زمین میافتد. روزنامه اعتماد به نقل از این منبع مطلع نوشته است: «دوستانش گفته بودند که خدانور در لحظهای که روی زمین میافتد، گفته بود مرا به بیمارستان برسانید، مادر و خواهرم غیر من کسی را ندارند. بعد هم مادرش برای اینکه خدانور زنده بماند، نذر میکند که روزه بگیرد و در تمام مدتی که خدانور در بیمارستان بود، مادرش زبان روزه بالای سر او بود و ذکر خدا را بر لب تکرار میکرد و میگفت خدایا خدانور را به من برگردان.»
این منبع مطلع همچنین به اعتماد گفته است: «یکی از خواهران خدانور هم پس از مرگ برادرش دچار حمله قلبی شد و جانش را از دست داد. برخی منابع محلی نیز گزارش کردهاند که وضعیت مادر خدانور بعد از مرگ دخترش وخیمتر شده است.»
روایت رسمی دولتی همچنین خدانور را «یاغی و از اتباع افغانستان» معرفی کرده است، در حالی که به نوشته اعتماد، خانواده خدانور خود را ایرانی میدانند.
روزنامه اعتماد در پایان با اشاره به اینکه دادستان انقلاب زاهدان پیشتر گفته بود که «نحوه فوت خدانور لجهای در دستگاه قضایی در حال بررسی است» مینویسد که از ۱۹ آبان تاکنون هیچ خبر تازهای درباره این بررسیها منتشر نشده است.
تصویر دستهای دستبندشده خدانور لجهای به میله آهنی پرچم، پس از مرگ این شهروند زاهدانی، به نمادی در میان معترضان به رژیم جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد و مردم در ۱۸ آبان و همزمان با چهلم قربانیان جمعه خونین زاهدان، با بستن دستهای خود به درختان یا میلههایی در خیابانها، تصویر شکنجهشده او را بازسازی کردند و به این شکل، نام خدانور لجهای به نمادی از ستم مضاعف علیه مردم بلوچ و بهویژه بلوچهای بدون شناسنامه، تبدیل شد.
جمعیت بلوچهای بدون شناسنامه در استان سیستان و بلوچستان، به دهها هزار نفر میرسد. به گفته عبدالناصر درخشان، نماینده مردم منطقه ایرانشهر، تنها در شهر ایرانشهر که ۱۲۰ هزار نفر جمعیت دارد، ۲۰ هزار نفر فاقد شناسنامهاند.
خدانور لجهای، گچکار و نانآور خانه، بدون شناسنامه بود و از همه حقوق سیاسی و اقتصادی محروم شده بود و اکنون که او کشته شدهاست، خانودهاش همچنان فاقد شناسنامهاند و از حقوقی مانند دریافت یارانه در وضعیتی که آمارهای اقتصادی از تشدید فقر در ایران حکایت دارند، محروماند.